Nhà đầu tư nào trên thị trường forex, vàng tài khoản hay chứng khoán dù là tổ chức hay cá nhân, cũng luôn mong muốn có khả năng dự báo quyết định mua hay bán ra của đám đông còn lại. Dù rằng, một quyết định như vậy chịu sự tác động của vô vàn nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, nỗ lực nghiên cứu, khảo sát và thống kê con số trên thị trường trong nhiều năm của các nhà nghiên cứu quốc tế cho thấy một số nhân tố có ảnh hưởng nổi trội. Những nhân tố này có thể ảnh hưởng lớn đến quyết định đầu tư của số đông
Những nghiên cứu này mang lại hiểu biết hữu ích về phương thức và mức độ điều chỉnh hành vi của nhà đầu tư cá nhân với từng nhân tố cụ thể, có thể kể đến: các báo cáo phân tích và dự báo thị trường của giới chuyên môn, các điều chỉnh kỹ thuật trong cách thức giao dịch, cảm xúc của nhà đầu tư, uy tín và hiệu ứng lan tỏa thông tin.
1. Nhận định trái chiều về các bản tin dự báo thị trường
Các bản báo cáo dự báo và phân tích vận động thị trường chứng khoán do các tổ chức chuyên môn công bố được xem là đóng vai trò quan trọng đối với quyết định của nhà đầu tư cá nhân . Tuy vậy, không có bằng chứng nào cho thấy các nhà đầu tư có cùng kỳ vọng với các nhà phân tích. Chưa kể, sau khi cân nhắc một vài thông tin “bên lề”, các nhà đầu tư hoàn toàn có thể có cái nhìn khác với các dự báo phân tích. Các nhà đầu tư thường không hài lòng ngay với các thông tin có được từ bản dự báo phân tích ban đầu mà họ sẽ tự có các so sánh, điều chỉnh riêng trước khi xác lập mức kỳ vọng của mình.
Những điều chỉnh nhằm loại trừ ảnh hưởng của sai lệch trong suất lợi nhuận dự báo, và cách thức điều chỉnh phụ thuộc vào việc họ nhìn nhận mức độ lệch chuẩn được phản ánh trong các dự báo phân tích như thế nào. Các dự báo ban đầu thường lạc quan quá mức, ngay khi nhận thấy xu hướng này, nhà đầu tư sẽ tự điều chỉnh kỳ vọng xuống thấp hơn dự báo, dẫn đến mức kì vọng trung bình của các nhà đầu tư thấp hơn mức đề xuất trong các báo cáo. Thứ nữa, các cá nhân có xu hướng “quyến luyến” các mức giá trị và nhận định chủ quan trước đó.
Họ cũng chậm chạp trong việc tái đánh giá thị trường khi xuất hiện thêm các thông tin mới. Vì vậy, ngay cả khi các dự báo phân tích được điều chỉnh theo chiều hướng tích cực hơn, kỳ vọng của nhà đầu tư vẫn “dè dặt” nằm dưới mức dự báo này. Khi đưa ra những đánh giá trong điều kiện không chắc chắn, kết quả đánh giá thường phụ thuộc vào các tiêu chí lựa chọn. Cột mốc phổ biến để nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp là mức kỳ vọng của chính họ. Khi kỳ vọng của các nhà đầu tư và nhà phân tích tiến tới nhau, các bản dự báo phân tích được xem như có độ tin cậy cao hơn. Tuy nhiên, trong trường hợp các nhà đầu tư điều chỉnh dự báo phân tích, thay đổi chuẩn so sánh sẽ xảy ra tất yếu.
2. Tác động của yếu tố cảm xúc
Đáng tiếc, các trải nghiệm cảm xúc lại có thể gắn với những sai lầm, và như thế, chính kinh nghiệm lại có thể trở thành điểm yếu của nhà đầu tư. Ba tiền đề quan trọng của mô hình Loewenstein gồm có:
- Đánh giá bằng kinh nghiệm dẫn tới các phản ứng mang nhiều cảm xúc. Đây là lập luận của các nhà tâm lý học. Cảm xúc được xem là yếu tố hậu nghiệm, chỉ xuất hiện sau khi đã có các hành vi được thực hiện từ trước.
- Cảm xúc dẫn tới đánh giá với trải nghiệm. Ý tưởng này được các nhà nghiên cứu tâm lý và quá trình ra quyết định xây dựng. Kết quả nghiên cứu cho thấy, ở vào trạng thái cảm xúc tích cực, nhà đầu tư có xu hướng đưa ra các nhận định lạc quan và ngược lại
- Cảm xúc tác động tới hành vi. Damasio (1994) đã chứng minh rằng cảm xúc có vai trò trọng yếu trong quá trình ra quyết định. Thử nghiệm với những người có năng lực cảm xúc thấp cho thấy, họ rất khó khăn trong việc đưa ra một quyết định và có xu hướng ra các quyết định dưới mức tối ưu.
3. Hiệu ứng lan tỏa thông tin - Viral
Hiệu ứng này tăng lên đáng kế trong trường hợp cổ phiếu của doanh nghiệp hoạt động tại cùng địa phương hoặc vùng lân cận với nhà đầu tư. Sự tồn tại của hiệu ứng lan truyền càng đặt ra yêu cầu kiểm soát cao hơn với các thông tin nội gián. Dựa trên mô hình giao dịch phổ biến, các sở thích đầu tư của cá nhân, hộ gia đình và những người xung quang, hai nhà nghiên cứu còn ước tính được mức độ tác động của thông tin truyền miệng trong hiệu ứng lan tỏa là từ 30 đến 50 phần trăm.
Đối với thị trường chứng khoán, có qui mô nhỏ hơn rất nhiều so với thị trường Forex thì các thông tin truyền miệng có ảnh hưởng đáng kể đến chỉ số nói chung và một cổ phiếu nói riêng, giao dịch trên sàn FX thì khác, không ai có thể tung tin đồn thất thiệt để tạo hiệu ứng domino được.
Nguồn: © Trần Trí Dũng (DHVP) & Nguyễn Thị Hồng (HOSE) | www.saga.vn
* Liên hệ FXVIET
Liên hệ với ad để mình tư vấn cụ thể cách thức phân bổ nguồn vốn nhé. Ad hỗ trợ miễn phí 1-1 cho các trader trải nghiệm. Zalo: 0947409918
Mở tài khoản tại sàn trade crypto: Hiện tại mình khuyến khích nên trade tại sàn Binance, Đăng ký [ Tại đây ]
